Taksiyarhis Kilisesi

Taksiyarhis Kilisesi Ayvalık bulunan Dini Yerler 'den biridir. Bildiğiniz gibi Ayvalık çok uzun yıllardır insanlar tarafından yerleşim yeri olarak kullanılıyor. Haliyle eski dönemlerden kalma çok sayıda eser bulunmakta. Şehirde yer alan Taksiyarhis Anıt Müzesi de bunlardan bir tanesi. Ayvalık’ın ilk kilisesi olma özelliği gösteren yapı 2013 senesinden itibaren müze olarak hizmet vermekte. Müzenin içerisinde inşa edildiği dönemden kalan işlemleri gördüğünüzde çok etkileneceğinize eminiz.

Taksiyarhis Kilisesi Tarihi

Taksiyarhis Kilisesi, Alibey (Cunda) Adası Rum Ortodoks (Moschonese) cemaati tarafından eski temelleri üzerine Anakent (Metropol) Kilisesi olarak yaptırılmıştır. Yapıldığı yıllarda Cunda Adası'nın çoğunluğu Rum olup, Rum nüfus yaklaşık 8.000-10.000 civarındaydı. Kilise, 'Taksiyarhis'e, yani Koruyucu Baş Melekler Cebrail ve Mikhail'e atfedilmiştir. Halen Cunda Adası'nın en önemli anıt yapısını teşkil etmektedir. 1927-1928 yıllarında, kilise binası, minaresiz bir camiye çevrilmiştir. Sonraki dönemlerde bir süre metruk bir şekilde durmuş, daha sonra ""korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenmiş ve uzun bir müddet geçici önlemlerle korunmuştur. 2011 yılında Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı'na tahsis edilen kilise binasının restorasyonu gerçekleştirilmiş ve bugünkü halini almıştır. İçerisinde bulunan çan II. Dünya Savaşı yıllarında yerinden çıkarılarak halka haber vermesi için kullanılmıştır. Daha sonraları bu çanın dünyanın en büyük çanı olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çan günümüzde, Almanya'nın başkenti Berlin'de bulunan Bergama Müzesi'nde sergilenmektedir.

Taksiyarhis Kilisesi

Kilise, Alibey (Cunda) Adası Rum Ortodoks (Moschonese) cemaati tarafından, 1873 yılında eski temelleri üzerine Anakent (Metropol) Kilisesi olarak inşa edilmiştir. Bu yıllarda, adanın çoğunluğu Rum olan nüfusu 8.000-10.000 civarındaydı. Kilise, 'Taksiyarhis'e, yani Koruyucu Baş Melekler Cebrail ve Mikhail'e atfedilmiştir. Halen adanın en önemli anıt yapısını teşkil etmektedir.

Tek kubbeli, bazilika tipinde, dikdörtgen planlı yapı, döneminde yaygın olarak kullanılan Neo Klasik mimari üslupla tasarlanmıştır. Cephesini süsleyen üçgen alınlık, sarımsak taşından yapılmış arşitravı taşıyan ion başlıklı iki sütün ve iki pilaster, kemerli pencereler, bu üslubu yansıtan özelliklerdir. İki çan kulesinden sadece biri ayakta kalmıştır. Yığma tekniği ile örülmüş duvarlar ve sövelerde, yörenin ünlü taş ocaklarından çıkarılan sarımsak taşı kullanılmıştır. Dört taşıyıcı sütün, naosu kuzey ve güney olmak üzere iki nefe ayırır. Taşıyıcı sütunlar tuğladan yapılmış, kireç harçlı sıva ve alçı ile kaplanmıştır. Batıda narteks bölümü yer almaktadır. Doğuda ise iki nef ve bema, geç Bizans döneminin kilise mimarisini andıran dışarıya taşkın üç apsis ile bitirilmiştir. Bemanın apsisi daha büyük, yan apsisler daha küçüktür. Nefler ve bema, tonozlarla örtülmüştür ve üç yarım kubbe ile bitirilmiştir. Galeri, kadınlar bölümü (Gynaikeion) olarak yapılmıştır. İç mekan, kireç harçlı sıva ve alçı ile kaplanmış, dini figür tasvirleri, bitkisel ve geometrik motiflerle bezenmiştir.

1927-1928 yıllarında, kilise binası, minaresiz bir camiye çevrilmiştir. Bu sırada ikonostas sökülmüş ve tasvirlerin üstü boyanmıştır. 1944 depreminde hasar gören bina terk edilmiştir. Zaman aşımına ve insan tahribatına uğrayan anıtsal bina, bakımsız kalmış ve yıpranmıştır. 

1976 yılında Ayvalık ve çevresindeki 17.900 hektarlık alan, doğal ve tarihi sit alanı ilan edilmiştir. 28.10.1989 -1795 sayılı karar ile Taksiyarhis Kilisesi, Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edilmiştir. 

Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillenen Taksiyarhis Kilisesi'nin koruma grubu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun 05.11.1999 / 660 tarih- sayılı ilke kararına uygun olarak 1. grup olarak belirlenmiştir. 

Vakıflar Balıkesir Bölge Müdürlüğü, restorasyonun yapılmasına kadar geçecek sürede yapıda oluşabilecek çökmeler sonucu yapının daha çok hasar görmemesi için, yapıyı ahşap malzeme ile askıya aldırmıştır. Ancak yıllar geçtikçe bu ahşap malzeme de çürümüş ve kilise korumasız kalmıştır. 02.05.2011 tarihli Vakıflar Meclisi kararı ile Rahmi M. Koç Müzecilik ve Kültür Vakfı'na tahsis edilen kilise binasının restorasyonu, Ark İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin uzman mimar ve restoratörleri tarafından yapılmıştır.

Taksiyarhis Anıt Müzesi Nerede, Giriş Ücreti ?

Taksiyarhis Kilisesi veya diğer adıyla Taksiyarhis Anıt Müzesi Balıkesir ilinin Ayvalık ilçesinde bulunmaktadır. Müzeyi haftanın her günü 09:00 ila 19:00 arasında ziyaret edebilirsiniz. Müzeye giriş ücreti 1 yetişkin için 20 TL 'dir. Müze Kart sahipleri ücretsiz ziyaret edebilir.

Not : Pazartesi günleri ziyarete kapalıdır.

Hazır Gelmişken

Taksiyarhis Kilisesi 'nı gezmeye gelmişken Ayvalık ve Balıkesir civarında gezilecek bir çok tarihi mekanı ve müzeyi ziyaret edebilirsiniz. Sitemizde bulunan Balikesir Müzeleri sayfasını ziyaret ederek Balikesir 'de gezilecek daha çok tarihi yeri ve müzeyi rotanıza ekleyebilirsiniz.