Kariye Müzesi

Kariye Camii veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi , İstanbul'un Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde yer alan bir cami, eski Orta Çağ Rum Ortodoks kilisesi ve müze. Edirnekapı semtinde, halen ayakta duran Theodosius Surları'na yaklaşık yüz metre uzaklıkta bulunan yapı, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir yapı topluluğu olan Khoara Manastırı'nın merkezini oluşturmaktaydı. İstanbul'un Fethi'nden sonra elli sekiz yıl daha kilise olarak işlevini sürdü. Mozaikleri ile ünlü kilise, 1511'de cami olarak kullanılmaya başladı. 1945'te ulusal anıt ilan edilen yapı, Bakanlar Kurulu kararı ile 1948 yılında Müzeler İdaresi’ne bağlı bir müze haline getirildi. Türkiye'nin en çok ziyaret edilen müzelerinden birisi olan Kariye, 2019 yılında Danıştay'ın kararı iptaliyle yeniden camiye dönüştürülmüş ve 21 Ağustos 2020 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile de Müslüman ibadetine açılmıştır. Kariye, iyi korunmuş mozaik ve freskleriyle dünya çapında tanınmıştır. Kiliseden camiye dönüştürülmesinden sonra, içindeki Hristiyanlık sembolleri, yazılar, bütün freskolar, mozaikler ince bir boya ve kireç badanası ile yapıyı tahrip edilmeden örtülmüş, bu sayede günümüze kadar ulaşmıştır. Hristiyanlıkta dini yapılar, okur yazarlığı olmayan Hristiyanlara dini konuları görsel olarak aktarmak, yapıların iç mekanlarını zenginleştirmek ve görkem katmak amacı ile dini sahnelerin betimlendiği mozaik ve fresklerle bezenirdi. Kariye de Portreler, Eski Ahit, Yeni Ahit ve Apokrif İncillerden alınmış sahneler içeren mozaik ve resimler ile bezelidir. Yapı, sanat tarihçileri tarafından içindeki bezemeler bakımından genellikle İtalya'nın Padova kentindeki Arena Şapeli'nde aşağı yukarı aynı tarihlerde Rönesans resminin öncüsü Giotto tarafından yapılan Arena Şapeli ile karşılaştırılır. İkisinde de Meryem Ana'nın annesi Anna, babası Yohakim, Meryem'in kendisi ve İsa'nın yaşamından birçok sahne yer alır. Yüzyıllardır aynı donuk ve cansız şekilde resmedilen dinî sahneler ve yüzler, bu iki yapıda farklı biçimde resmedilmeye başlamıştır. Resimsel biçem olarak antikiteye dönülmüştür. Arena Şapeli'nde sahneler kronolojik olarak sıralanmış; Kariye'deki ise sahneler, kronolojik bir sıra takip etmenin yanı sıra benzer konular ortak alanlarda betimlenecek şekilde düzenlenmiştir.[9] Kompozisyonlarda arka fonlar sahne dekoru gibidir ve kumaş, bitki gibi ayrıntılarla doludur. Seyirciye bakmayan, sahnedeki diğer figürlerle iletişim kuran figürler görülür. İstanbul'daki Arap Camii ve Fethiye Camii üslupsal benzerlikler gösterir. Fresk Tekniği Kariye'ye kullanılan bir süsleme tekniğidir. Özellikle Pareklezyonun tümü freskolarla kaplanmıştır. Apsiste görülen "Cehenneme İniş", yani "diriliş" (anastasis) sahnesi çok az hasarla günümüze ulaşmış bir sanat eseridir. Onun üst kısmında yer alan "son yargı" sahnesi burada gösterilmiştir. Tavanın tepe kısmında evren bir salyangozu andırırcasına, spiral biçimde tasvir edilmiştir. Pareklezyonun sağ ve sol duvarlarında görülen nişlerin mezar olduğu bilinir. Pareklezyon kubbesinin ortasında Meryem ve Çocuk İsa, dilimlerinde ise 12 melek tasviri görünmektedir. Fresk tekniği, pareklezyon'da kullanımının yanı sıra dış narteks bölümündeki mezar nişlerinde de kullanılmıştır.

Çok güzel ve tarihi yaşatan yapılardan biri olması hasebiyle çok heyecan verip kalbimizi pıt pıt attırıyor. İnşAllah aslına uygun bir şekilde restoresi tamamlanıp biran önce ziyarete açılır

İçindeki freskler gerçekten çok etkileyici. Ben gittiğimde turistler de vardı ve ağızları açık etrafa bakıyorlardı. Malesef böyle değerler halkımız tarafından bilinmiyor. Ne de olsa burası kilise (!) görülmesi gereken bir yer bence. Sanırım ücreti biraz fazlaydı

Bu sıralar haritalarda kapalı olarak gözüküyor fakat birkaç ay önce kariye müzesi tekrar camiiye çevrildi. Ve bu duvardaki eşsiz eserlerin üstüne beyaz çarşaflar çekildi. Şimdi ne durumda bilmiyorum fakat böyleyken çok eşsiz bir eserdi...

Burdan gitmek isteyenlere kendilerini yorup boşuna gitmesinler tadilattan dolayı kapalı. Ben gittim benden sonrada gelenler oldu onlarda kapalı olduğunu görünce geri döndüler bir kaç ayı bulurmuş tadilatı. Yanlız mahalle olarak çok güzel ve tarihi Ahşap evler var benim gibi eski yerleri seven varsa tavsiye ederim çok güzel yapılar var. Eshab-ı kiramdan EBU SAİD EL-HUDRİ r.a Hazretlerinin kabri caminin yanında onuda ziyaret etmek isteyenler ziyaret edebilirler.