İzmir Tarihi Asansör

İzmir'in simgelerinden birisi. Daha sonra üst kattaki ara sokaklar mutlaka gezilesi.

Romantik akşam yemeklerinin İzmir’deki adresi Tarihi Asansör Binası sayılabilir. Burada belediye tarafından işletilen restoran ve kafeterya, müthiş manzarasıyla evlenme teklifi ve yıl dönümü gibi etkinliklere ev sahipliği yaparken; İzmir’in meşhur asansöründen çıkışta kulağınıza Dario Moreno müzikleri çalınıyor. Musevi iş adamı Nesim Levi tarafından yaptırılan ve uzakları yakın eden asansörün yapım tarihi 1907. Asansörün yapılış amacı ise rakım farkından ötürü birbirine merdivenlerle bağlanmış olan iki ayrı caddenin birbirine daha kolay bir şekilde bağlanmasıdır. Asansörün çıkış noktası ise merdivenlerin bir ucunda oturan Devidas ailesinden bir büyüğün bir gün merdivenleri kullanırken ayağını kırmasıdır. Bu olaydan sonra asansör inşa edilir ve iki cadde 55 metrelik yüksekliğe rağmen kolay ulaşılabilir bir konuma ulaşır. Asansör 1942 senesinde özel işletmeciler tarafından işletilir. 1980 senesinde ise cafe ve restoran olarak işletilmesi şartıyla belediyeye devredilir.İzmir’in muhteşem manzarasına sahip olan asansör, sıra dışı mimarisi ile de dikkatleri çeken bir ziyaret noktası.

Tarihi Asansör - İZMİR İzmir Karataş bölgesi fiziksel özellikleri ve taş ocağı olarak kullanılmasından dolayı, bugün Mithatpaşa Caddesi olarak anılan sahil boyu ile kendisinden 58 metre yükseklikte bulunan Halil Rıfat Paşa semti derin bir uçurumla birbirinden ayrılmıştır. Bu iki semti 155 basamaklı merdivenler birleştirir. Bu merdivenlere dönemin dönemin Türkleri "Karataş Merdivenleri" derken Yahudiler merdivenlerin başladığı noktada oturan bir Yahudi ailesi olan Devidasların adıyla "Devidasların Merdivenleri" olarak anmaktadır. Merdivenlerin bitiş noktasından başka bir Yahudi aile olan Nesim Levi (Bayraklıoğlu) adlı tüccarın evi bulunmaktadır. Merdivenlere adını veren Devidasların aile büyüğünün merdivenlerde yaşadığı bir kaza üzerine yakın arkadaşı olan Nesim Levi bu iki semti birbirine "asansör"le bağlamayı düşünür. Marsilya'dan getirilen tuğlalarla yapılan asansörün inşaatı 1907 yılında tamamlanır. Asansörü, 1942 yılına kadar Nesim Levi (Bayraklıoğlu) işletmiş, 1942 yılında Şerif Remzi Reyent satın almıştır. Yeğeni Ayla Öktem'e miras kalan bina 1983 yılında Ayla Öktem tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne bağışlanmıştır. İkili sistemi olan asansör 1985 yılından bu yana elektrikli sistemle çalışmaktadır. Bugün "Asansör Çıkmaz Sokağı" olarak da bilinen tarihi izleri içinde barındıran İzmirli müzisyenin adını taşıyan "Dario Marino Sokağı"nın sonunda bulunan Tarihî Asansör, İzmir'in simgelerinden biridir. Üst katı kafe olarak kullanılan asansörün seyir terası kısmından tüm İzmir manzarası gözler önüne serilmektedir.

Ben kimim ki bu güzel mekanı yorumlayayım. Kendi bildim bileli izmirde yaşayıp buraya da bir dostumun rehberliğinde ilk defa gelmişim. Asansörle yukarı çıkarken ayrı bir güzellik yukarısı ayrı bir güzellik. Yukarıdan canım İzmir’im ayrı bir güzellik… Harikulade bir manzara. Tarifsiz izmir manzarası. Hemen dibindeki mekanlar ayrı ayrı ziyaret edilesi. Tekrar ve sık sık ziyaret edeceğim mekanlar, güzellikler arasında yerini aldın asansör…

Izmirde çok güzel bir yer .asansörle çıkılması daha da güzel. Biraz daha özen göstermeli belediye böyle yerlere . Sanki terk edilmiş yer gibi duruyor .manzarası güzel. Oradaki kafeleri kaldırıp insanların gezip görebileceği alanlar yapılmalı. İzmire ilk defa gelen ve görmek isteyenler için çok iyi olur .

Asansör benim en sevdiğim yerlerden birisidir. 1 kat çıkıyorsunuz ancak 4 5 kat a tekabül ediyor. Manzarası Bi harika. İzmir ayaklarının altında ve mis gibi deniz havası var. Kafesi mevcut Bi kahve alıp manzaranın tadını çıkarabilirsiniz ancak ben vaktim olmadığı için içmedim kahve konusunda yorum yapamayacağım.

Kesinlikle gidilmesi vakit geçirilmesini tavsiye ederim. Tarihî asansör diyince onun böyle işlevsel olduğu aklıma gelmezdi. Dario Moreno sokak boyunca fotoğraflik kafeler serin ve akşamları iş çıkışı arkadaşlarinla biralayacagin nefis bir atmosfer sunuyor. Sokagin bitiminde asansör seni yutarcasina kucaklıyor.?

Biri diğerinden 58 m yüksekte olan Mithatpaşa Caddesi ile, Şehit Nihatbey Caddesi'nin arasında işleyen iki asansörü barındıran asansör kulesidir. 1907 yılında Musevi iş adamı "Nesim Levi (Bayraklıoğlu)" tarafından yaptırılan asansör, birinden diğerine 155 basamakla ulaşılan iki semt arasında hızlı ve kolay ulaşım sağlama amacıyla yaptırılmıştır. Günümüzde İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından eğlence, kültür ve dinlenme mekanı olarak kullanılır; kentin önemli bir turistik durağıdır İzmir’in Karataş bölgesi tarih boyunca taş ocağı olarak kullanıldığından, sahil şeridi (bugünkü Mithatpaşa Caddesi) ile yukarıdaki Halil Rıfat Paşa semti uçurumlarla birbirinden ayrılmıştı. İki semt arasına Türklerin “Karataş Merdivenleri”, yukarıdaki semte yerleşen Yahudilerin “Devidasların Merdiveni” adını verdikleri merdivenler yapıldı. Merdivenlerin üst kısmındaki Devidas ailesinin evi, aşağıdaki en büyük evde ise Nesim Levi (Bayraklıoğlu) adlı tüccarın evi bulunuyordu. Baba Devidas’ın bir gün merdivenlerde düşüp ayağını kırmasından sonra dostu Nesim Levi’nin Avrupa şehirlerinde gördüklerine benzer bir asansör yapma fikrini geliştirdiği anlatılır. Asansör kulesi Marsilya’dan getirtilen tuğlalar ile yapıldı. İnşaatı 1907’de tamamlandı. 1942 yılında satılıncaya kadar geliri Karataş Musevi Hastanesi'nin giderlerini karşılamakta kullanılıyordu. Asansör giriş kapısının üzerinde, İbranice yazının yanı sıra Fransızca "Ascenseur Construit Par Mon. Nissim Levy 1907'" yazılı kitabe bulunmaktadır. Asansör kulesi, taş yapı temeli üzerine tuğla örülü olup asansörün taş yapı bölümünün ardından balkona kadar iki kademede ufalarak devam eden tuğla döşemeleri, Marsilya'dan getirilmiştir. Asansörün varış noktasında, demir konsollar ile taşınan ve dökme demir korkulukları çeşitli motiflerle süslenmiş ahşap bir balkon bulunur. Uzun yıllar Jozef Palambo tarafından işletildi. 1942 yılında el değiştiren asansör, işleticilerin iş bırakması, ölmesi gibi nedenlerle bir süre kapalı kaldıktan sonra 1983’te İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne aynı amaçla kullanılmak şartıyla bağışlandı. 1985 senesinde Burhan Özfatura'nın belediye başkanlığı döneminde restore edildi. 1985’teki restorasyondan önce kuledeki asansörlerden biri buharla, diğeri elektrikle çalışırdı. 1985’te, asansörlerin her ikisi de elektrikle çalışacak şekilde düzenlenmiştir. Yüksel Çakmur döneminde Dario Moreno Sokağı'ndaki sokakla sınırlı restorasyon birlikte bir tadilat daha geçirmiş ve 20 Haziran 1993'te hizmete açılmıştır. Yapının sahipleri sırasıyla Nesim Levi Bayraklıoğlu (yapının banisi), Şerif Remzi Reyent (1942'te satın aldı), Ayla Ökmen ve İzmir Büyükşehir Belediyesi (1983'ten beri) olmuştur. Günümüzde asansör çalışır durumda olup üst katı ise kafeterya ve küçük bir seyir balkonu ile hizmet vermektedir. Asansöre, halk arasında “Asansör Çıkmaz Sokağı” olarak bilinen, resmi adı “Dario Moreno” olan sokaktan ulaşılmaktadır. Kule, taş olan iki bölümden sonra tuğla olarak yükselir. Yapının Şehit Nihatbey Caddesi’ne ulaştığı yerde demir konsollar üzerinde taşınan ahşap bir balkon bulunur. Bu balkondan İzmir şehri kuşbakışı izlenebilmektedir.

Seneler önce 2 sokağı birbirine bağlamak için yaptırılmış fakat sonradan İzmir için önemli bir eser haline gelmiş meşhur asansör. Kafeler ve restoranlar bu mekanın etrafına dizilmiş şekilde. Asansörün arkasında bir dürbün var ve etrafı seyredebiliyorsunuz fakat son gittiğimde bozuktu.

Mithatpaşa Caddesi ve Nihat Bey Caddesi Caddesi’nin arasında iki asansörü barındıran asansör kulesidir. Caddeler arası 50 metre yükselti farkından dolayı semt arasında 155 basamakla çıkılan ve ulaşımı kolaylaştırmak için tarihi asansör Musevi işadamı “Nesim Levi” tarafından 1907 yılında yaptırılmıştır. Asansör kulesi 3 katlıdır. 1. Dünya Savaşı’nda asansörün alt katı; Kumarhane – orta katı; Fotoğrafhane – üst katı ise; Sinema olarak kullanılmıştır. Asansör zaman içinde çeşitli insanlara kiraya verilmiştir. 1942 yılında Şerif Remzi Reyent’e satılmıştır. İnciri dünyaya tanıtan iş adamıdır. 1960 yılında İzmir Belediyesi ve Şerif Remzi Reyent arasında anlaşmazlık çıktığı için asansör kapatılıp, depo olarak kullanılmaya devam etmiştir. Şerif Remzi Reyent 1973 yılında vefat etmiş ve asansör kaderine terk edilmiş halde bırakılmıştır. Şerif Remzi Reyent’in yeğeni Ayla Ökmen tarafından İzmir Belediyesi’ne bağışlanmıştır. 105 yıldan bu yana ayakta dimdik duran asansör günümüzde işlevini sürdürmekte kafe, bar ve restoran olarak eşsiz manzarasıyla turistleri çekmekte ve İzmir’in eşsiz manzarasını sunmaktadır.

Manzarası muhteşem, asansörleri kullanması ücretsiz, görmenizi tavsiye ederim. Yukarıdaki cafe'de İzmir'e karşı çay/kahve içmek de ayrı keyifli oluyor.