Çok acemice tadilat yapılmış Osmanlı eserinden çok uzak bir görünüm verilmiş tarihe yazık olmuş

1354 yılında gelibolunun fethinden sonra 1356 yılında yapılmış tarihi bir camı hutbeye kılıç ile çıkılıyor kılıç hakkı geleneği burda devam ettiriliyor tavan ahşap süslemeli halk arasında camikebir( büyük cami) diye bilinir.

Caminin haziresinde 1007 Hicri tarihli mezar taşı bulunuyor. Korunmuş ve yazıları okunuyor. Yapanlardan ve koruyanlardan Allah cc razı olsun. Lakin caminin 50 m üst tarafında ağaçın altında iki adet mezar taşı yok olmak üzere. Yetkililer buradan sesimizi duyar inşallah.

Eski tarihi camilerde olan atmosfer anlatılmaz gerçekten çok güzel bir cami yapandan ve yaptirandan Allah razı olsun.

Gelibolu’da Osmanlıdan günümüze kalan ender eserlerden birisidir. Halk arasında Büyük Camii diye de anılmaktadır. Süleyman Paşa Vakfiye defterinde “Camii Hüdavendigar” diye geçmektedir. 1385 yılında Murat Hüdavendigar tarafından yaptırılmıştır. Mimarı; Çandarlı Kara Halil Hayrettin Paşa’dır. 1676, 1891 ve 2006 yıllarında tamirat görmüştür Doğu-batı ve kuzey istikametinde olmak üzere üç adet kapısı bulunmaktadır.19. yüzyıl II. Abdülhamit devrinde yapılan tamiratta her üç kapının önüne sütun üzerine kesme işlemeli kemerli girişler yapılmıştır. Sütunlar üzerinde elektrik devir üslubunda işlenmiş başlıklar bulunmaktadır. Kapı üzerindeki kitabeler de bu tamiratta konmuştur. Cami dikdörtgen bir plan üzerine yapılmıştır. 31.60m. x 26.60m. =840.56 metrekare olup, alanı bahçe ile beraber takriben 2500 metrekare’dir. On adet sütuna dayanan kemerler üzerini oturtulmuş fener, camiye kubbeli hüviyeti kazandırmaktadır. Bu fenerde bulunan kırk adet pencereye ilaveten caminin dört cephesinde bulunan altışardan yirmi dört adet, 2 x 4,5 =9m2 ebadında yuvarlak kemerli pencereler caminin gün boyu güneş ve ışık almasını sağlamaktadır. Avrupa’da inşa edilen ilk cami ve türünün tek örneği olması hasebiyle özellik arzetmektedir. Dış duvarlar kargirdir. 110cm. kalınlığındaki duvarlar caminin yazın serin kışın ılık olmasını sağlar. Cami tavanında bulunan ahşap işlemeler altın varakla işlenmiş olup, orijinalliğini muhafaza etmektedir. Caminin kuzey batı köşesinde bulunan kesme taştan üzerinde girlant motifleri bulunan minare 1975 Gelibolu depreminde hasar görmüş, şerefeden yukarısı yeniden yapılmıştır. Yıllar içinde 25 derece eğim saptanan minare 2006 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan restorasyonda kaide kısmına kadar sökülerek yeniden inşa edilmiştir. Caminin doğu cephesinde bahçe duvarına gömülü bulunan abdest alma yerleri aslına uygun olarak onarılmıştır. Halk tarafından yapılan şadırvan ve tuvaletler onarılmış olup, bahçe ve bahçe duvarları kesme taş ile kaplanmıştır. Gazi Süleyman Paşa Camii- Sultan Murat adına Çandarlı Kara Hayrüddin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Gazi Süleyman Paşa’nın Gelibolu’yu fethi nedeniyle camiye ismi verilmiştir. Gelibolu’da halk arasında “Büyük Cami” olarak bilinir. Caminin bitişiğinde çeşmesi mevcuttur. Boyutları 31.5 x 26.2 m olup, sekiz ayağa dayanır. Ayrıca büyük bir fener mevcut. Altına Gelibolu Çarşısı ve Büyük (Ulu) Camii olarak yazılan bu gravürdeki camii Gelibolu Gazi Süleyman Paşa Camii olabilir mi? Eser CASTELLAN'a ait ve 1811 tarihli. Camii ise 1385 yılında I.Murad tarafından yaptırılmış ve 1676,1891 ve 2006 yıllarında tamirat görmüş. Halk arasında da Büyük Camii olarak bilinirmiş.

Harika bir camii yalnızca cemaati az bir camii. Memleketimin en büyük sorunu İslami değerlerini koruyamadı. Alkole olan düşkünlerini başka faydalı bir amaçta kullansalar dünyayla yarışırdık eminim.