II. Mahmud’un eşi ve Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Vâlide Sultan tarafından Aksaray Meydanı’nda yaptırılan külliye cami, mektep, türbe, türbedar odası, kütüphane, muvakkithâne, karakol, altı adet çeşme ve yedi adet dükkândan oluşmaktadır. Yirmi dört evrak halinde Topkapı Sarayı Arşivi’nde bulunan külliyenin inşaat defterleri 1867-1871 yıllarına aittir. Buradaki bilgilere göre bina emini Hüseyin Bey, yardımcısı Hüsrev Bey, kâtibi Sâmi Efendi, vakıf idarecisi Bogos Bey (daha sonra Mihran Bey), Kalfa (mimarı) Sarkis (Balyan) Bey, yamağı kardeşi Agop ve Bedros beyler, mermere ve sıva üstüne işlenecek motifleri çizen Oseb Bey ile yamağı Agop (Balyan) Bey’dir. Böylece bazı kaynaklarda mimar olarak İtalyan Montani Efendi’nin gösterilmesinin doğru olmadığı ortaya çıkmaktadır. Aksaray’da yanmış olan Kâtib Camii’nin arsası çevresindeki alanın satın alınmasıyla yapının ihtiyacına uygun boyuta getirilmiştir. İki yıl süren istimlâk işleri sonunda toplam 753.865 kuruş harcanmıştır. Serkis Kalfa tasarımını ve çizimini Pertevniyal Vâlide Sultan’ın, “Ortaköy Camii kadar olsun” şeklindeki emrine göre düzenlemiş, cami harimini Ortaköy Camii’nin harimi kadar yapmış, fakat avlusunu ondan daha geniş tutmuştur. Müneccimbaşından gelen bir tezkerede, 20 Ramazan 1285 (4 Ocak 1869) Pazartesi günü dördü on beş dakika geçe eşref-i sâat olduğu ve cami temelinin o saatte atılması lâzım geldiğinin belirtilmesi üzerine hazırlıklar buna göre yapılmıştır. Külliyenin inşaatı 28 Cemâziyelâhir 1285’ten (16 Ekim 1868) 16 Şevval 1287’ye (9 Ocak 1871) kadar 121 hafta sürmüştür. Cami, türbe, sofa ve odalarla karşısında karakol ve duhancı, kaymakçı, sütçü, çörekçi, kasap, helvacı, bakkal olmak üzere yedi adet dükkânın inşaatı için toplam 3.980.896,25 kuruş harcanmış ve bu para Pertevniyal Vâlide Sultan’ın vakıf gelirleriyle ödenmiştir. TDV

1867/71 yılları arasında Sultan Abdülaziz ‘in annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan,Osmanlı son dönem eserleri arasında yer alır.Döneme hakim olan barok üsulü yaptırılan camiler arasındadır. Pertevniyal Valide Sultan Camii, Sultan II. Mahmut'un eşi ve Sultan Abdülaziz'in annesi olan Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan cami. Cami 1869-1871 yılları arasında inşa edildi. Planlarını Sarkis Balyan'ın çizdiği, hazırlanmasına Hagop Balyan'ın katıldığı da bilinmektedir. Mimarı Montani'dir.

Pertevniyal Valide Sultan Camii, Sultan II. Mahmut'un eşi ve Sultan Abdülaziz'in annesi olan Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan cami. Cami 1869-1871 yılları arasında inşa edildi. Planlarını Sarkis Balyan'ın çizdiği, hazırlanmasına Hagop Balyan'ın katıldığı da bilinmektedir. Mimarı Montani'dir. Çizim işlerinde, desinatör Osep çalışmıştır. Uygulama ve şantiye yönetimi için Bedros Kalfa ve duvarcı Ohannes ile dülger kolbaşısı Dimitri görevlendirilmiştir. Caminin, neogotik tasarımıyla klasik camilerden oldukça farklı bir mimarisi vardır. Devlet ileri gelenlerinin, din bilginlerinin, hocaların katılımıyla düzenlenen büyük bir törenle temeli atıldı. Pertevniyal Sultan temel atma töreninini meydanı görebilen bir evin penceresinden izledi. Tek şerefeli iki minaresi, Dolmabahçe Camii'nin minarelerinden daha geniş tutulmuştu. İç mekân bakımından da bu camiden daha genişti. Tek kubbesi yüksek, fakat küçüktür. Neogotik yüzey bezemeleri bu camiye ayrı bir güzellik kazandırır. Aynı bezeme zenginliği ve güzellik caminin iç kısımları için de geçerlidir. Altın yaldızla parlatılan mavi rengin egemen olduğu kalem işi süslemeler, iç mekanı baştan sona süslemektedir. Caminin Aksaray Meydanı'na bakan avlu kapısı, İstanbul'daki camiler için pek alışılmadık ve aynı zamanda da göz kamaştırıcıdır. Bu kapı Osmanlı taş oyma sanatının nadide ürünlerindendir. 1956-59 arasındaki Aksaray Meydanı düzenlenmesi esnasında sebil gibi camiye ait bazı unsurlar kaldırılmış veya yeri değiştirilmiştir. Caminin çevresindeki eserler bir çeşme, bir kütüphane ve Pertevniyal Sultan'ın kendisi için yaptırdığı türbeden oluşmaktadır. Kütüphanesi, Süleymaniye Kütüphanesi'ne taşınmıştır. Trafikten en çok etkilenen cami bu camidir. Caminin kahyası Hüseyin Bey cami masrafı olarak 7961 kese 396 kuruş 10 para harcamış; üç ayrı temel çukuruna olmakla 3225 lira temele gömülmüştür.

Sultan Abdülmecid in validesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından Fatih Aksaray'da yapılmıştır. 1871 yılında açılmıştır. Mimari Ermeni Sarkis Balyan dir. T1 tramvay hattı nın Aksaray durağında inip gidebilirsiniz .Küçük zarif ve süslü bir çamidir. Görülmesi gereken camilerde dir.

Harika mimari yapıya sahip baktıkça daha da bakasım geldiği bi camiyi. Çok hoş iç mimarisi mükemmel. Ulaşımı çok kolay İstanbul'daki herkesin gitmesini tavsiye ederim

Pertevniyal Valide Sultan Camii, Sultan II. Mahmut'un eşi ve Sultan Abdülaziz'in annesi olan Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan cami. Cami 1869-1871 yılları arasında inşa edildi. Planlarını Sarkis Balyan'ın çizdiği, hazırlanmasına Hagop Balyan'ın katıldığı da bilinmektedir. Mimarı Montani'dir. Çizim işlerinde, desinatör Osep çalışmıştır. Uygulama ve şantiye yönetimi için Bedros Kalfa ve duvarcı Ohannes ile dülger kolbaşısı Dimitri görevlendirilmiştir. Caminin, neogotik tasarımıyla klasik camilerden oldukça farklı bir mimarisi vardır. Devlet ileri gelenlerinin, din bilginlerinin, hocaların katılımıyla düzenlenen büyük bir törenle temeli atıldı. Pertevniyal Sultan temel atma töreninini meydanı görebilen bir evin penceresinden izledi. Tek şerefeli iki minaresi, Dolmabahçe Camii'nin minarelerinden daha geniş tutulmuştu. İç mekân bakımından da bu camiden daha genişti. Tek kubbesi yüksek, fakat küçüktür. Neogotik yüzey bezemeleri bu camiye ayrı bir güzellik kazandırır. Aynı bezeme zenginliği ve güzellik caminin iç kısımları için de geçerlidir. Altın yaldızla parlatılan mavi rengin egemen olduğu kalem işi süslemeler, iç mekanı baştan sona süslemektedir. Caminin Aksaray Meydanı'na bakan avlu kapısı, İstanbul'daki camiler için pek alışılmadık ve aynı zamanda da göz kamaştırıcıdır. Bu kapı Osmanlı taş oyma sanatının nadide ürünlerindendir. 1956-59 arasındaki Aksaray Meydanı düzenlenmesi esnasında sebil gibi camiye ait bazı unsurlar kaldırılmış veya yeri değiştirilmiştir. Caminin çevresindeki eserler bir çeşme, bir kütüphane ve Pertevniyal Sultan'ın kendisi için yaptırdığı türbeden oluşmaktadır. Kütüphanesi, Süleymaniye Kütüphanesi'ne taşınmıştır. Trafikten en çok etkilenen cami bu camidir. Caminin kahyası Hüseyin Bey cami masrafı olarak 7961 kese 396 kuruş 10 para harcamış; üç ayrı temel çukuruna olmakla 3225 lira temele gömülmüştür.

Senelerdir araba ile yanından geçip hayran hayran baktığım cami. Bazen bazı küçük nimetler büyükleri kaybetmeye sebep oluyor. İlk defa yanından arabasız geçiyorum ve doğrudan güzel kapısından girip öğle namazını eda edebildim.

Sultan II. Mahmut'un eşi ve Sultan Abdülaziz'in annesi olan Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan cami. Cami 1869-1871 yılları arasında inşa edildi. Planlarını Sarkis Balyan'ın çizdiği, hazırlanmasına Hagop Balyan'ın katıldığı da bilinmektedir. Mimarı Montani'dir.

II. Mahmud’un eşi ve Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Vâlide Sultan tarafından Aksaray Meydanı’nda yaptırılan külliye cami, mektep, türbe, türbedar odası, kütüphane, muvakkithâne, karakol, altı adet çeşme ve yedi adet dükkândan oluşmaktadır. Yirmi dört evrak halinde Topkapı Sarayı Arşivi’nde bulunan külliyenin inşaat defterleri 1867-1871 yıllarına aittir. Buradaki bilgilere göre bina emini Hüseyin Bey, yardımcısı Hüsrev Bey, kâtibi Sâmi Efendi, vakıf idarecisi Bogos Bey (daha sonra Mihran Bey), Kalfa (mimarı) Sarkis (Balyan) Bey, yamağı kardeşi Agop ve Bedros beyler, mermere ve sıva üstüne işlenecek motifleri çizen Oseb Bey ile yamağı Agop (Balyan) Bey’dir. Böylece bazı kaynaklarda mimar olarak İtalyan Montani Efendi’nin gösterilmesinin doğru olmadığı ortaya çıkmaktadır. Aksaray’da yanmış olan Kâtib Camii’nin arsası çevresindeki alanın satın alınmasıyla yapının ihtiyacına uygun boyuta getirilmiştir. İki yıl süren istimlâk işleri sonunda toplam 753.865 kuruş harcanmıştır. Serkis Kalfa tasarımını ve çizimini Pertevniyal Vâlide Sultan’ın, “Ortaköy Camii kadar olsun” şeklindeki emrine göre düzenlemiş, cami harimini Ortaköy Camii’nin harimi kadar yapmış, fakat avlusunu ondan daha geniş tutmuştur. Müneccimbaşından gelen bir tezkerede, 20 Ramazan 1285 (4 Ocak 1869) Pazartesi günü dördü on beş dakika geçe eşref-i sâat olduğu ve cami temelinin o saatte atılması lâzım geldiğinin belirtilmesi üzerine hazırlıklar buna göre yapılmıştır. Külliyenin inşaatı 28 Cemâziyelâhir 1285’ten (16 Ekim 1868) 16 Şevval 1287’ye (9 Ocak 1871) kadar 121 hafta sürmüştür. Cami, türbe, sofa ve odalarla karşısında karakol ve duhancı, kaymakçı, sütçü, çörekçi, kasap, helvacı, bakkal olmak üzere yedi adet dükkânın inşaatı için toplam 3.980.896,25 kuruş harcanmış ve bu para Pertevniyal Vâlide Sultan’ın vakıf gelirleriyle ödenmiştir. Cami avlusuna doğu, batı ve kuzeyden olmak üzere üç kapı ile ulaşılır. Kuzeydeki kapı oldukça sadedir. Doğudaki kapının iki yanı oval biçiminde düzenlenmiş olup nişlerle hareketlendirilmiştir. Basık kemerli kapı açıklığının üzerinde üç satır halinde altı beyitlik bir kitâbe ile üstünde tuğra yer almaktadır. Batıdaki avlu kapısı âbidevî olarak tasarlanmış, mermer kabartmalı lotus ve rûmîlerden oluşan bitkisel süslemeli alınlığının ortasına Sultan Abdülaziz’in tuğrası yerleştirilmiştir. Bir kaide üzerine oturan, alttan 1 m. yüksekliğe kadar kabartma motiflerle işlenmiş, iyon tarzına benzer başlıklara sahip ikiz sütunlarla taşınan sivri kemerin konturları ince bir antrolak kuşağı ile çevrelenmiştir. Kemer koltukları bitkisel süslemelerle dolgulanmış, bunun üzerine mukarnas frizi yapılmış ve iri palmetlerden oluşan bir tepelikle kapı taçlandırılmıştır. Arşiv belgelerinde yer almamasına rağmen bazı araştırmacılar bu kapının mimar Giorgio Cociffi’ye ait olabileceğini ileri sürer (Can, s. 55). Avlu kapılarından doğu ve batı yönündekilerde şair Nüzhet’e ait, 1288 (1871) tarihini veren altışar beyitlik kitâbe Hattat Abdülfettah Efendi tarafından ta‘lik hatla yazılmıştır. Diğer avlu kapısı üzerindeki kitâbede Hattat Mehmed Rifat’ın 1288’de (1871) celî sülüsle yazdığı, “Selâmün aleyküm tıbtüm fe’dhulûhâ hâlidîn” âyeti mevcuttur.

Aksaray tramvay durağından iner inmez 2 dk yürüme mesafesinde. Aksaray’ın karmaşasında ve kalabalığında arada kalmış, mimarisi ve güzelliği ile görülmeye değer bir camii.